Το Αιθουσαίο Σύστημα Ισορροπίας και η Ιδιοδεκτικότητα

Τι είναι το Αιθουσαίο Σύστημα;

Είναι το πρώτο αισθητηριακό σύστημα του ανθρώπου, που αναπτύσσεται πλήρως μέσα στους πρώτους έξι μήνες από την ημερομηνία της σύλληψης και το οποίο ελέγχει την αίσθηση της κίνησης και της ισορροπίας. Θεωρείται δε, ως το σύστημα που έχει τη μεγαλύτερη επιρροή στα άλλα αισθητικά συστήματα και στην ικανότητά μας να λειτουργούμε καλά στην καθημερινότητά μας. Με έμμεσο ή άμεσο τρόπο, το αιθουσαίο σύστημα επηρεάζει οτιδήποτε κάνουμε. Ρυθμίζει και συντονίζει τις πληροφορίες που προσλαμβάνουμε από τα άλλα συστήματα και λειτουργεί ως ένα είδος τροχονόμου που λέει στην κάθε αίσθηση πότε και πού πρέπει να κινηθεί και πότε όχι.

Αν αναρωτιέστε πώς μας επηρεάζει στην πράξη η καλή ή όχι λειτουργία του, σημειώστε ότι το αιθουσαίο σύστημα επηρεάζει το αυτόνομο νευρικό μας σύστημα. Αυτό εξηγεί τα προβλήματα που ενδέχεται να έχουν ορισμένοι άνθρωποι με την αναπνοή, τους καρδιακούς παλμούς ή τις ναυτίες, όταν το σύστημα αυτό υπερφορτώνεται.

Το ξέρατε πως σχεδόν όλη η μάθηση που πραγματοποιείται μέσα στους πρώτους δεκαπέντε μήνες της ζωής ενός βρέφους στρέφεται γύρω από την ανάπτυξη του αιθουσαίου συστήματος;

Οι λειτουργίες που ελέγχονται από το αιθουσαίο σύστημα περιλαμβάνουν:

• Λειτουργίες της ακοής μέσω του αιθουσαίο-κοχλιακού νεύρου (που μεταφέρει τις πληροφορίες στον εγκέφαλο από το εσωτερικό αυτί)
• Λειτουργίες της όρασης
• Μυϊκός τόνος, ισορροπία και ιδιοδεκτικότητα. Η ιδιοδεκτικότητα είναι μέρος του αιθουσαίου συστήματος ισορροπίας.

Η μάθηση και η προσοχή εξαρτώνται από την ικανότητά μας να αφομοιώσουμε και να οργανώσουμε τις πληροφορίες που παίρνουμε από τις αισθήσεις μας. Όλοι γνωρίζουμε τις πέντε βασικές αισθήσεις, την όραση, την ακοή, την αφή, την όσφρηση και τη γεύση. Υπάρχουν όμως και άλλες αισθήσεις που δεν είναι τόσο γνωστές και που περιλαμβάνουν την αίσθηση της κίνησης (αιθουσαίο σύστημα), και την αίσθηση της συνειδητοποίησης των μυών (ιδιοδεκτικότητα), τη γνώση, δηλαδή, του πού βρίσκεται το σώμα μας στον χώρο και πώς κινείται σε αυτόν, μέσα από τις πληροφορίες που παίρνει ο εγκέφαλος από τους μυς, τους τένοντες και τους συνδέσμους μας. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό για την ανάπτυξη της συνειδητοποίησης του σώματός μας. Η ιδιοδεκτικότητά μας δεν μπορεί να λειτουργήσει από μόνη της, αλλά βασίζεται σε συνεχή πληροφόρηση που λαμβάνει από το απτικό και το αιθουσαίο μας σύστημα.

Κάποιος που έχει προβλήματα με το σύστημα ιδιοδεκτικότητας είναι συνήθως άτσαλος, ατσούμπαλος, σκοντάφτει συχνά και ενδεχομένως να είναι πολύ επιθετικός, να μασάει διαρκώς μια τσίχλα ή να πατάει τους άλλους, να έχει πρόβλημα στην οργάνωση των κινήσεών του ή να λερώνεται όταν τρώει. Κάποιος που ασυνείδητα ανησυχεί για το πού βρίσκεται το σώμα του όταν κάθεται σε μια καρέκλα ή πώς θα μπορέσει να περπατήσει χωρίς να σκοντάψει στο τραπέζι δε θα είναι σε θέση να εστιάσει την προσοχή του σε ό,τι του λένε.

Μια ανοργάνωτη εισροή αισθητικών πληροφοριών δημιουργεί βραχυκύκλωμα στον εγκέφαλο και δυσκολεύει τη μάθηση και την προσοχή. Όταν οι αισθήσεις λειτουργούν αρμονικά μεταξύ τους, τόσο η μάθηση όσο και η προσοχή γίνονται εύκολες. Η βάση για την αγαστή λειτουργία των αισθήσεων είναι η οργάνωση των πληροφοριών που το σώμα παίρνει από το απτικό σύστημα, το σύστημα ιδιοδεκτικότητας και το αιθουσαίο σύστημα.

Μια διαταραχή ή ζημιά του αιθουσαίου συστήματος δημιουργεί σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες. Για παράδειγμα, οι έρευνες δείχνουν πως πάνω από 90% των παιδιών με δυσλεξία και μαθησιακές δυσκολίες παρουσιάζουν δύο ή περισσότερες νευρολογικές παραμέτρους εκτός φυσιολογικών ορίων, κάτι που καταδεικνύει μια δυσλειτουργία του αιθουσαίου συστήματος.
Σας προτείνουμε να διαβάσετε το εξαιρετικό βιβλίο της Dr Carla Hannaford, “Smart Moves, why learning is not all in your head”. Η Hannaford δίνει μια πλήρη εικόνα για τη σημασία της κίνησης στη μάθηση και εξηγεί γιατί ολοκληρωμένες κινήσεις που γίνονται με συνεπή και στοχευμένο τρόπο – όπως αυτές που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα του Κέντρου Κιναισθητικής Νοημοσύνης – ενεργοποιούν ολόκληρο το αιθουσαίο σύστημα.